سیداحمد عبودتیان، دستیار رئیس‌جمهوری در امور مردمی‌سازی دولت، در نشستی با فعالان هیئت‌های مذهبی، از آن‌ها خواست کرد بیش از قبل به فعالیت‌های اقتصادی بپردازند. او با اشاره به اینکه فعالیت اقتصادی هیئت‌ها در ادامه مسیر انقلاب اسلامی است، از آن‌ها خواست «پیوست رزم اقتصادی در هیئت‌ها» باشند.

عبودتیان، که روز شنبه در نشست هم‌افزایی فعالان اقتصادی هیئت‌ها سخنرانی می‌کرد، مدعی شد گام دوم انقلاب اسلامی شروع شده است و در این گام، هیئت و هیئتی‌ها به شیوه متفاوتی حضور پیدا کرده‌اند.

او ضمن تقدیر از ورود برخی هیئت‌های مذهبی به «جنگ اقتصادی»، خاطرنشان کرد: «اگرچه همچنان جای کار بسیاری باقی است، همین‌که پس از ۴۰ سال وارد این عرصه شدیم، اتفاقی مطلوب و مبارک است.» با این حال عبودتیان تصریح کرد: «امروز در مقیاس جنگ اقتصادی، تعداد هیئتی‌هایی که به این عرصه ورود پیدا کرده‌اند، کم است.»

دستیار رئیسی در امور مردمی‌سازی دولت تشکیل «جهاد سازندگی» و «اقتصاد صلواتی مانند اربعین حسینی» را الگوهای موفق هیئت‌ها در کار اقتصادی دانست و با اشاره به مشکل دولتی بودن اقتصاد، راهکار عبور از آن را هیئتی کردن اقتصاد معرفی کرد و گفت: «مقام معظم رهبری تاکید دارند که اقتصاد باید مردمی‌سازی شود و از هیئت‌ها برای ورود به این عرصه دعوت کرده‌اند.»

شهرام توانا، عضو کمیته تدوین فهرست بهای پسماند کشور، نیز در این رویداد، نحوه کسب درآمد از پسماند‌ها را به هیئتی‌ها آموزش داد تا بتوانند با شهرداری‌ها قرارداد پسماند ببندند. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که دولت رئیسی یکی از ضعیف‌ترین کارنامه‌های اقتصادی در دور اول ریاست‌جمهوری را دارد و در حالی که ایران با مشکلات اقتصادی زیادی دست به گریبان است و دولت مدعی «جراحی اقتصادی» شده است، اکنون با گذشت یک سال از این جراحی، تورم، گرانی و دیگر مشکلات اقتصادی همچنان روزبه‌روز بیشتر می‌شوند.

ورود هیئت‌های مذهبی به اقتصاد اتفاق تازه‌ای نیست و پیش از این هم گزارش‌هایی از فعالیت‌ اقتصادی مداحان و هیئتی‌ها منتشر شده بود. در دوران شهرداری قالیباف، امکانات بسیاری در اختیار هیئتی‌ها قرار گرفت و قراردادهای اقتصادی بسیاری بین هیئتی‌ها و شهرداری تهران بسته شد. با این حال اقتصاد تنها حوزه‌ای نیست که هیئتی‌ها در آن وارد شده‌اند. سیاست‌های عقیدتی، جذب جوانان مذهبی و استفاده از احساسات مذهبی برای فرستادن جوانان و کودکان به جبهه‌های جنگ در سال‌های اول انقلاب جمهوری اسلامی شاید شروع سوءاستفاده از آیین‌های مذهبی و هیئت‌ها در جمهوری اسلامی بود.

مصونیت بچه هیئتی‌ها

طی این سال‌ها، هیئتی‌ها و مداحان کم برای مردم ایران هزینه نتراشیدند. آن‌ها در دوره‌های زمانی مختلف، جرائمی مرتکب شدند که هر شهروند دیگر جای آن‌ها بود، با حبس‌های طولانی‌مدت یا حتی اعدام روبرو می‌شد. اکنون هیئت‌های مذهبی با چنین مصونیت قرار است که به دستور دولت بیش‌از‌پیش در اقتصاد دخالت کنند.

عبدالرضا هلالی جزو اولین مداحانی بود که ویدیو لورفته از او در حالی که با دو زن در یک خانه قلیان می‌کشید، منتشر شد. سی‌دی این فیلم سال ۱۳۸۵ در خیابان‌ها به فروش می‌رسید و دست‌به‌دست می‌چرخید. بعدها هلالی آن دو زن را همسر و خواهر زن خود معرفی کرد؛ اما کمی بعدتر که اتفاقی تقریبا مشابه برای زهرا امیرابراهیمی، بازیگر ایرانی، رخ  داد، او از صحنه فعالیت هنری در ایران حذف شد.

تازه ماجرای هلالی به همین‌جا ختم نشد. او به همراه روح‌الله بهمنی، احد قدمی و محمدحسین حدادیان در تابستان ۱۳۹۶ بازداشت شد. رسانه‌ها علت بازداشت او را «ارتباط با یک زن کارمند سفارت فرانسه» عنوان کردند و نوشتند که آن زن رابط موساد بوده و «ارتباط با موساد» جرم دیگر این مداحان است. غلامحسین اژه‌ای، سخنگوی وقت قوه قضاییه، هم بدون ذکر نام بازداشت‌شدگان، چنین خبری را تایید کرد و گفت: «از جزئیات پرونده اطلاعی ندارم اما پرونده در دادسرای ویژه روحانیت مطرح بود. یکی از این افراد با قرار وثیقه آزاد شد و شاید نفر دیگر هم آزاد شده باشد.»

به هر حال عبدالرضا هلالی از ایام فاطمیه سال ۱۳۹۷ بار دیگر مداحی در مجالس عمومی را آغاز کرد و جلسات هفتگی هیئت او در مهدیه تهران برقرار شد. ماجرای جاسوسی و ارتباط با سفارت فرانسه و موساد نیز به‌راحتی فراموش شد.

یوسف ارجونی، رئیس وقت سازمان بسیج مداحان ایران، هم در آستانه ایام محرم سال ۱۳۹۸ به جاسوسی برخی مداحان اشاره کرده و گفته بود: «در اسرائیل مداحانی برای تخریب عاشورا تربیت می‌شوند که عده‌ای از آن‌ها این روزها در کشور دستگیر شده‌اند.»

محمود کریمی دیگر مداح هیئت‌های مذهبی بود که دی ۱۳۹۲ در اتوبان بابایی تهران دست به اسلحه شد و در جریان یک درگیری حین رانندگی، به سرنشینان یک پژو۲۰۶ تیراندازی کرد. برخی رسانه‌ها در ایران با انتشار این خبر جو شدیدی علیه این مداح به راه انداختند اما احمدرضا رادان که آن زمان جانشین فرمانده پلیس ایران بود، خیلی زود به میدان آمد و در دفاع از این مداح گفت که خبر تیراندازی یک مداح در تهران در رسانه‌ها «بزرگ‌نمایی» شده است. او مدعی شد که محمود کریمی مجوز حمل سلاح داشته و بنا به تشخیص خود از سلاحش استفاده کرده است.

ورود هیئتی‌ها به سیاست

هیئت‌های مذهبی به ستاد‌هایی ۳۶۵ روزه برای جریان‌های سیاسی نزدیک به حاکمیت تبدیل شده‌اند. علی خامنه‌ای بارها از مداحان و بسیجی‌ها تعریف کرده و آن‌ها را جوانان مومن و انقلابی خوانده و این تعریف‌های وقت‌و‌بی‌وقت خامنه‌ای از مداحان و هیئتی‌ها برای این افراد مصونیتی ایجاد کرده است.

منصور ارضی، مداح قدیمی حامی جمهوری اسلامی، پیش از این با جمله «سیاست ما عین مداحی ما است» خط مشی اصلی هیئت‌های مذهبی را مشخص کرده بود. او در جریان مداحی‌های خود بارها با استفاده از الفاظ رکیک برخی سیاست‌مداران را مخاطب قرار داده و برخی مقام‌ها و سیاستمداران را به ترور تهدید کرده است.

هم‌زمان با انتخابات‌ها در جمهوری اسلامی نیز مداحان به حمایت از برخی نامزدهای ریاست‌جمهوری وارد عمل می‌شوند و مداحی می‌کنند؛ مداحی‌هایی که برخی از آن‌ها در فضای مجازی به سوژه طنز کاربران تبدیل شده‌اند. یک نمونه از این موارد مربوط به سعید جلیلی بود که با پخش مداحی «بدون هیچ دلیلی، رای می‌دهم به عشق رهبرم به آقای جلیلی» مدت‌ها سوژه طنز کاربران رسانه‌ای اجتماعی بود.

ورود هیئتی‌ها به سیاست خارجی

هیئت‌ها همیشه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی نقش مهمی بازی کرده‌اند و برای تندروهای ایرانی که قصد دارند در دوره‌های مختلف ارتباط ایران با دیگر کشورها را قطع کنند، نقش نردبان را داشته‌اند و دیوار سفارتخانه‌‌های کشورهای مختلف در ایران زمین بازی بچه‌هیئتی‌ها و بسیجی‌ها در ایران بوده است.

در آخرین نمونه، هیئت‌الرضای کرج به سردستگی یک آخوند به نام حسن کردمیهن و همراهی دیگر هیئت‌ها و بسیجی‌ها توانست به سفارت عربستان سعودی در تهران حمله کند و روابط دو کشور را به مدت هفت سال قطع کند؛ هفت سالی که علاوه بر تحریم گردشگری میان دو کشور، ضررهای اقتصادی و امنیتی بسیاری به ایران وارد کرد. دود این اقدام حتی به چشم ورزشی‌ها نیز رفت و در این چند سال، تیم‌های ایرانی از میزبانی تیم‌های سعودی محروم بودند.

با این حال جالب اینجا است که هیچ کدام از حمله‌کنندگان به سفارت به‌درستی محاکمه نشدند و غائله به راه‌افتاده با برگزاری دادگاه‌هایی نمایشی و صدور مجازات‌هایی کوتاه‌مدت یا تبرئه بسیاری از این افراد به پایان رسید. حسن کردمیهن، به عنوان اصلی‌ترین چهره این اقدام، هم چندی پیش با انتشار خبر بازگشایی سفارت عربستان سعودی، از آن حمایت کرد و بسته شدن سفارت را حاصل ناتوانی دولت قبل دانست.

علاوه بر بالا رفتن از دیوار سفارت‌ها، برخی شعارهای سیاسی نیز از هیئت‌ها آغاز می‌شود. «ای آن که مذاکره شعارت، استخر فرح در انتظارت» شعاری بود که پس از سخنرانی منصور ارضی و تهدید حامیان برجام به ترور صورت گرفت. این شعار به مرگ اکبر هاشمی رفسنجانی در استخر اشاره داشت و به نوعی تایید برخی شایعات در مورد نحوه مرگ رفسنجانی بود.